Pytanie o to, kto i kiedy płaci prowizję pośrednika często pojawia się w dyskusjach online. Wiele osób zastanawia się nad tym jak dokładnie działa system wynagrodzeń agentów nieruchomości. W tym artykule postaram się rozwiać te wątpliwości, wyjaśniając, jak wygląda współpraca z pośrednikiem oraz jakie zasady obowiązują w kwestii jego wynagrodzenia.
Zakres usług pośrednika zależy od umowy
Prawo jasno określa, że pośrednictwo w obrocie nieruchomościami polega na odpłatnym wykonywaniu czynności mających na celu zawarcie umów sprzedaży, najmu, dzierżawy, lub innych transakcji związanych z nieruchomościami. Stanowi o tym art. 179b Ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 roku o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. 1997 Nr 115 poz. 741 z późn. zm). Co jednak istotne, szczegółowy zakres usług zależy od indywidualnie zawartej umowy między klientem a pośrednikiem. To właśnie w umowie określa się, jakie działania będą podejmowane przez agenta w danym procesie. Niezależnie od tego, czy chodzi o sprzedaż mieszkania, wynajem lokalu, czy inną transakcję. Każdy pośrednik może oferować inny zakres usług, dostosowany do potrzeb klienta i specyfiki rynku.
Jak ustalane jest wynagrodzenie pośrednika?
Wynagrodzenie za usługi pośrednictwa również jest ustalane indywidualnie. Może być kalkulowane na różne sposoby: jako procent od końcowej ceny transakcji, określona kwota, a nawet jako opłata okresowa, np. miesięczna. Istotne jest, aby szczegółowo określić w umowie, co obejmuje wynagrodzenie, a co jest dodatkową usługą – np. zdjęcia nieruchomości, home staging, czy konsultacje prawne. Najczęściej spotykanym modelem jest prowizja procentowa od wartości transakcji, która staje się wymagalna po jej finalizacji.
VAT a usługi pośrednictwa
Usługi pośrednictwa nieruchomości nie są zwolnione z VAT, co oznacza, że standardowa stawka tego podatku wynosi na ten moment 23%. Powinna ona być wliczona w kwotę wynagrodzenia podaną w umowie. Zdarza się jednak, że małe, jednoosobowe biura nie są płatnikami VAT, co oznacza, że wystawiona faktura nie zawiera tego podatku. Są to jednak sytuacje rzadkie i dobrze o tym pamiętać przy podpisywaniu umowy.
Co, jeśli pośrednik nie sprzeda nieruchomości, czy też trzeba mu płacić?
Warto wiedzieć, że umowy pośrednictwa często zawierają zapisy dotyczące wynagrodzenia także w innych sytuacjach niż sprzedaż. Może to dotyczyć np. płatności przy zawarciu umowy przedwstępnej lub sytuacji, gdy transakcja zostanie zawarta po wygaśnięciu umowy pośrednictwa, ale z klientem znalezionym przez pośrednika. W umowach z klauzulą wyłączności zdarza się również, że wynagrodzenie jest należne, jeśli klient wycofa się z transakcji lub sprzeda nieruchomość komuś innemu w trakcie trwania umowy.
Podwójna prowizja – czy to możliwe?
Może się zdarzyć, że różne agencje będą pracować nad sprzedażą tej samej nieruchomości. W efekcie tego pojawi się ryzyko podwójnej prowizji, jeśli klient jest reprezentowany przez więcej niż jedną agencję. Aby uniknąć takich sytuacji, należy uważnie czytać umowy i unikać powierzania tej samej transakcji kilku pośrednikom.
Jak uniknąć niespodzianek związanych z opłatami?
Pamiętaj, że umowa pośrednictwa to umowa starannego działania, co oznacza, że pośrednik wykonuje swoje zadania najlepiej, jak potrafi, ale ostateczna decyzja o transakcji należy do stron. To właśnie dlatego wynagrodzenie pośrednika jest ściśle związane z wykonanymi przez niego czynnościami.
Jeśli nie chcesz płacić pośrednikowi, najlepiej po prostu nie korzystać z jego usług. Korzystanie z pośrednictwa nie jest obowiązkowe, ale często bardzo pomocne. Aby uniknąć niespodzianek, zawsze dokładnie przestudiuj treść umowy przed jej podpisaniem i zadawaj pytania, jeśli coś jest niejasne. Warto też postawić na jednego, sprawdzonego pośrednika, który działa skutecznie i współpracuje z innymi agentami w ramach MLS (System wymiany ofert pomiędzy pośrednikami – multiple listing service), co zwiększa szanse szybkiej i korzystnej transakcji.
